Choroba afektywna dwubiegunowa wiąże się z zaburzeniami nastroju, pojawiającymi się w sposób cykliczny. Najczęściej są to następujące po sobie epizody depresji (okresy przedłużonego przygnębienia) oraz manii lub hipomanii (okresy nadmiernej euforii i aktywności). Występują także epizody mieszane, pomiędzy którymi może dochodzić do remisji. Choroba afektywna dwubiegunowa nazywana jest też psychozą maniakalno-depresyjną lub cyklofrenią, a potocznie określa się ją dwubiegunówką.
Przyczyny choroby dwubiegunowej CHAD
Choroba dwubiegunowa rozpoznawana jest zazwyczaj w wieku pomiędzy 20 a 30 lat. Dotyka zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Jej główne objawy dotyczą przede wszystkim nastroju oraz jego zmiennych stanów, pomiędzy którymi mogą występować epizody remisji – powrotu do ogólnie normalnego funkcjonowania.
Przyczyny wystąpienia choroby afektywnej dwubiegunowej nie są do końca znane, jednak można wskazać czynniki zwiększające ryzyko jej pojawienia się. Zalicza się je do czterech grup: biologicznych, psychologicznych, społecznych i środowiskowych. Najważniejsze są uwarunkowania genetyczne – jeśli w rodzinie danej osoby występowała choroba afektywna dwubiegunowa, istnieje prawdopodobieństwo „odziedziczenia” predyspozycji do zapadania na nią.
Istotne jest także zaburzone funkcjonowanie chemiczne mózgu, a szczególnie brak równowagi w gospodarce neuroprzekaźników. Również niektóre choroby somatyczne mogą sprzyjać występowaniu dwubiegunówki. Ponadto wymienić można nadużywanie substancji takich jak alkohol lub narkotyki oraz długo utrzymujący się stres związany z tragicznymi sytuacjami życiowymi.
Objawy choroby afektywnej dwubiegunowej
Objawy wystąpienia choroby różnią się w zależności, o którym jej epizodzie mowa. Ponadto choroba może mieć specyficzny przebieg w przypadku niektórych pacjentów. Najczęściej objawy można podzielić na trzy grupy, charakterystyczne dla epizodów: depresyjnych, maniakalnych oraz mieszanych.
Na etapie depresyjnym, pacjenci cierpią z powodu obniżonego nastroju i braku motywacji do podejmowania jakiejkolwiek aktywności. Przytłacza ich intensywny smutek, poczucie winy, lęku oraz ogólnej beznadziei związanej z życiem. Mają też drastycznie obniżoną samoocenę. Pacjenci przestają czerpać przyjemność z dotychczas wykonywanych czynności, przyjmując postawę apatyczną.
W czasie epizodów maniakalnych, pacjenci wykazują niespodziewaną poprawę nastroju. Odczuwają ciągłą radość, euforię oraz są nadpobudliwi. Epizodom maniakalnym towarzyszy także ogólna wesołkowatość oraz podniesiona aktywność psychoruchowa. Pacjenci często podejmują rozmaite formy aktywności, często związane z nowymi sferami zainteresowań. Istotny jest także fakt, że pacjenci przestają odczuwać lęk, a ich samoocena staje się bardzo zawyżona. W tym okresie mogą przejawiać tendencję do zachowań nieprzemyślanych, ryzykownych, lekkomyślnych.
Epizody mieszane odznaczają się współwystępowaniem w tym samym czasie objawów typowych dla depresji jak i dla manii. Nastrój pacjenta może ulec zmianie nawet z dnia na dzień, lub kilkakrotnie w ciągu jednego dnia. Często też objawy występujące w tym epizodzie są mniej intensywne, niż w trakcie epizodów maniakalnych lub depresyjnych.
